Quy trình thi công mặt đường bê tông nhựa chuẩn kỹ thuật 2025

Thi công mặt đường bê tông nhựa là khâu quan trọng quyết định độ bền và tuổi thọ của công trình. Nếu làm đúng quy trình, mặt đường sẽ phẳng, chắc và bền vững suốt nhiều năm. Ngược lại, chỉ cần sai ở vài bước nhỏ cũng có thể khiến mặt đường nhanh nứt, bong tróc hoặc lún sóng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu chi tiết từng công đoạn trong quy trình thi công mặt đường bê tông nhựa, từ chuẩn bị mặt bằng đến nghiệm thu hoàn thiện theo đúng tiêu chuẩn kỹ thuật mới nhất.

Tiêu chuẩn và nguyên tắc khi thi công bê tông nhựa

Khi thi công mặt đường bê tông nhựa, các kỹ sư luôn tuân thủ theo TCVN 8819:2011 và 22TCN 249-98. Một số nguyên tắc cơ bản gồm:

• Hỗn hợp bê tông nhựa phải được giữ ở nhiệt độ phù hợp, không để nguội trong quá trình rải.
• Lớp móng phải khô, phẳng và đạt độ chặt trước khi thi công.
• Các lớp bê tông nhựa phải liên kết chặt chẽ bằng lớp nhựa dính bám.

Chỉ cần lơ là ở một bước nhỏ, toàn bộ chất lượng mặt đường có thể bị ảnh hưởng. Đây là lý do vì sao việc giám sát thi công luôn cần kỹ sư có chuyên môn cao.

Quy trình thi công mặt đường bê tông nhựa chi tiết, chuẩn kỹ thuật

Trước khi bắt tay vào thi công, việc nắm rõ trình tự và yêu cầu kỹ thuật của từng giai đoạn là điều bắt buộc. Một quy trình đúng chuẩn sẽ giúp công trình bền vững, hạn chế hư hỏng và tiết kiệm đáng kể chi phí bảo trì về sau.

Bước 1: Chuẩn bị mặt bằng và lớp móng

Trước khi bắt đầu rải thảm, bề mặt phải được làm phẳng và sạch bụi bẩn. Các vị trí lồi lõm, ổ gà cần được bù vênh bằng bê tông nhựa nguội ít nhất 15 ngày trước khi rải lớp mới. Nếu là đường cũ, phải kiểm tra độ dốc và độ chặt của nền. Sai số cao độ, dốc ngang hay dốc dọc đều phải nằm trong giới hạn cho phép của tiêu chuẩn. Mặt nền ổn định là nền tảng giúp lớp bê tông nhựa bền và không bị nứt sau này.

Bước 2: Chuẩn bị vật liệu và thiết bị

Vật liệu chính gồm: đá dăm, cát, bột khoáng và nhựa đường. Các loại nhựa đường thường dùng là Shell, Petrolimex hoặc Caltex, đạt tiêu chuẩn 60/70. Trước khi trộn, vật liệu cần được kiểm tra kỹ:

• Đá dăm phải đủ cường độ, không lẫn tạp chất.
• Cát phải khô và đúng loại cát sạch theo yêu cầu dự án.
• Bột khoáng phải được sấy khô, không vón cục.

Thiết bị thi công gồm trạm trộn, máy rải thảm, xe chuyên dụng và máy lu bánh thép, bánh lốp. Tất cả đều phải được kiểm định an toàn trước khi sử dụng.

Bước 3: Thi công đoạn thử nghiệm

Đây là bước bắt buộc trước khi thi công đại trà. Nhà thầu sẽ chọn một đoạn ngắn để thi công thử, kiểm tra:

• Cấp phối hỗn hợp
• Nhiệt độ rải
• Độ chặt sau lu

Sau khi kiểm tra đạt yêu cầu, mới tiến hành thi công toàn tuyến. Nếu không đạt, sẽ điều chỉnh lại cấp phối hoặc quy trình lu lèn.

Bước 4: Tưới lớp nhựa dính bám

Trước khi rải bê tông nhựa, cần tưới một lớp nhựa dính bám mỏng (0,8–1,3 lít/m²). Mục đích là giúp lớp bê tông nhựa bám chặt vào lớp móng bên dưới. Sau khi tưới, cần chờ 4 – 6 giờ để lớp nhựa khô tự nhiên. Nếu tưới không đều hoặc không đủ thời gian khô, lớp mặt dễ bị bong tróc chỉ sau vài tháng.

Bước 5: Chế tạo, vận chuyển và rải thảm bê tông nhựa

Chế tạo hỗn hợp:

• Các vật liệu được trộn tại trạm theo đúng cấp phối đã thiết kế.
• Hỗn hợp sau khi trộn phải đạt nhiệt độ từ 150-165°C.

Vận chuyển:

• Sử dụng xe ben chuyên dụng, có phủ bạt để giữ nhiệt.
• Trước khi đổ vào máy rải, kỹ sư sẽ đo lại nhiệt độ hỗn hợp. Nếu dưới 120°C, hỗn hợp sẽ bị loại bỏ.

Rải thảm:

• Máy rải trải hỗn hợp đều theo độ dày thiết kế.
• Những khu vực nhỏ, ngóc ngách có thể rải thủ công.

Theo khảo sát của Viện Giao Thông, nếu hỗn hợp giảm 10°C khi rải, độ chặt của mặt đường có thể giảm đến 15%.

Bước 6: Lu lèn chặt

Ngay sau khi rải xong, phải tiến hành lu lèn khi hỗn hợp còn nóng. Quy trình lu gồm ba giai đoạn:

• Lu sơ bộ: dùng lu nhẹ bánh thép, vận tốc 1,5–2 km/h.
• Lu chặt: dùng lu nặng bánh lốp, khoảng 8–10 lượt mỗi điểm.
• Lu hoàn thiện: dùng lu bánh cứng, tốc độ không quá 2,5 km/h để làm phẳng bề mặt.

Trong quá trình lu, phải bôi dầu chống dính vào bánh lu để tránh kéo dính bê tông nhựa. Nhiệt độ lý tưởng để lu là 130–140°C, đạt độ chặt tiêu chuẩn Ok = 0.98.

Bước 7: Hoàn thiện và bảo dưỡng

Sau khi lu xong, cần kiểm tra lại:

• Cao độ mặt đường
• Độ phẳng (dùng thước 3m kiểm tra)
• Độ nhám (vệt cát ≥ 0,4mm)

Chỉ khi mặt đường nguội hoàn toàn mới được phép cho xe lưu thông. Trong 1–3 tháng đầu, nên hạn chế xe tải nặng để tránh lún cục bộ.

Bước 8: Kiểm tra và nghiệm thu công trình

Các bước kiểm tra chính:

• Độ bằng phẳng, độ chặt, độ dính bám.
• Độ dày lớp rải được xác định qua mẫu khoan BTN.
• Độ dốc ngang, dọc được đo bằng cao đạc.

Hồ sơ nghiệm thu gồm: nhật ký thi công, biên bản kiểm tra vật liệu, chứng chỉ thiết bị và kết quả thí nghiệm mẫu. Công trình chỉ được nghiệm thu khi tất cả chỉ tiêu cơ lý đạt chuẩn TCVN 8819:2011.

Những yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng thi công

Một số yếu tố thường gặp khiến mặt đường nhanh xuống cấp:

• Rải hỗn hợp khi nhiệt độ quá thấp.
• Lu lèn không đạt độ chặt.
• Dùng vật liệu không đạt chuẩn.
• Bỏ qua bước tưới nhựa dính bám.

Để khắc phục, nhà thầu cần kiểm soát chặt vật liệu đầu vào, điều chỉnh cấp phối thường xuyên và giám sát kỹ từng khâu thi công.

Quy trình thi công mặt đường bê tông nhựa gồm nhiều bước nhỏ nhưng liên kết chặt chẽ với nhau. Chỉ cần sai một khâu, toàn bộ mặt đường có thể xuống cấp nhanh chóng. Tuân thủ đúng quy trình giúp:

• Đảm bảo độ bền và độ phẳng mặt đường.
• Giảm chi phí bảo trì.
• Tăng tuổi thọ công trình.

Nếu bạn là chủ đầu tư hoặc kỹ sư thi công, hãy luôn chọn đơn vị thi công uy tín – nơi có đủ thiết bị, kinh nghiệm và tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn kỹ thuật.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. Bê tông nhựa nóng và nguội khác nhau thế nào?

→ Bê tông nhựa nóng phải rải và lu khi còn nhiệt độ cao (130–160°C). Bê tông nhựa nguội có thể dùng tạm để sửa chữa, nhưng độ bền thấp hơn.

2. Vì sao cần thi công đoạn thử nghiệm?

→ Để kiểm tra cấp phối, nhiệt độ và độ chặt trước khi thi công hàng loạt, tránh lỗi hàng loạt trên toàn tuyến.

3. Nhiệt độ lý tưởng khi rải là bao nhiêu?

→ Khoảng 150–165°C khi ra khỏi trạm trộn, và không dưới 120°C khi rải.

4. Sau khi rải bao lâu được lưu thông?

→ Chờ mặt đường nguội hoàn toàn, thường 6–8 giờ, tùy thời tiết.

5. Sai số cao độ cho phép là bao nhiêu?

→ Theo TCVN 8819:2011, sai số cao độ và độ phẳng không vượt quá ±10 mm.